Ακίρα Κουροσάβα

(Akira Kurosawa, Ota του Τόκιο, 23 Μαρτίου 1910 – Setagaya του Τόκιο, 6 Σεπτεμβρίου 1998).

Πολυβραβευμένος (14 φορές με 12 διαφορετικά βραβεία) Ιάπωνας σκηνοθέτης, κινηματογραφικός παραγωγός και σεναριογράφος, καταγόμενος από οικογένεια σαμουράϊ.


Γεννήθηκε στην Ότα του Τόκιο και σπούδασε στην Στρατιωτική Ακαδημία και την Σχολή Καλών Τεχνών. Ασχολήθηκε αρχικά με συγγραφή σεναρίων για την εταιρεία «Τόχο» και από το 1936, για καθαρά βιοποριστικούς λόγους, άρχισε να σκηνοθετεί κινηματογραφικές ταινίες.

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΣΕ ΚΛΙΜΑ ΠΟΛΕΜΟΥ

Γύρισε την πρώτη δική του ταινία (γιατί έως τότε λειτουργούσε ως βοηθός σκηνοθέτη, στην αρχή δίπλα στον Καζίρο Γιαμαμότο) το 1943 με τίτλο «Ο Θρύλος του Τζούντο» («Sanshiro Sugata»). Η «δυτική» τεχνοτροπία του έργου τον έφερε αντιμέτωπο με την καθεστωτική λογοκρισία της εποχής, καθώς μαινόταν ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος,
αλλά τον νεαρό σκηνοθέτη έσωσε ο Γιασουχίρο Οζού (μετέπειτα δημιουργός του «Ταξιδιού στο Τόκιο»), τολμώντας να επαινέσει δημόσια το έργο του, κάνοντάς το έτσι de facto αποδεκτό.

Ο Κουροσάβα μεγάλωσε σε μία εποχή έντονου εθνικισμού και κομμουνιστοφοβίας, λόγω του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, των τρομερών «εξεγέρσεων του ρυζιού» (1918), του οικονομικού κραχ του 1929, της εισβολής στην Μαντζουρία (1931) και της τελικής ανάληψης της ηγεσίας της χώρας του από τους στρατιωτικούς. Η ίδια ατμόσφαιρα είχε φυσικά
μεταφερθεί και στον χώρο του κινηματογράφου, όπου η αφηγηματική πλοκή αντιμετωπιζόταν τώρα από την καθεστωτική λογοκρισία με πολύ μεγάλη καχυποψία, ως «δυτική επιρροή».

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΥΠΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΗ ΚΑΤΟΧΗ

Ο Κουροσάβα ολοκλήρωσε το έργο «Αυτοί που πάτησαν την ουρά της τίγρης» («TheMen Who Tread on the Tiger's Tail», 1945) με την έναρξη σχεδόν της αμερικανικής κατοχής, και για μία ακόμα φορά ήλθε αντιμέτωπος με τους λογοκριτές, αυτή την φορά από τους ιουδαιοχριστιανούς Αμερικανούς, που δεν ήθελαν να επιτρέψουν αναφορές στο παλαιό ηρωϊκό παρελθόν της κατακτημένης χώρας. Η ταινία, που ήταν εμπνευσμένη από ένα έργο του θεάτρου «Καμπούκι» και αναφερόταν στις περιπέτειες 8 σαμουράϊ του 12ου αιώνα, απαγορεύτηκε τελικά για μία ολόκληρη 7ετία, ενώ ο Κουροσάβα υποχρεώθηκε για το διάστημα 1946 – 1949 να περιοριστεί στην δημιουργία 6 σύγχρονων κοινωνικών δραμάτων: «Οι νέοι δεν χρειάζονται λύπηση» («No Regrets for Our Youth», 1946), «Μία υπέροχη Κυριακή» («One Wonderful Sunday», 1947), «Μεθυσμένος Άγγελος» («Drunken Angel», 1948), «Η ήσυχη διένεξη» («The Quiet Duel», 1949) «Αδέσποτος σκύλος» («Stray Dog», 1949) και «Σκάνδαλο» («Scandal», 1949).



Ο νεαρός Κουροσάβα με τον Καζίρο Γιαμαμότο



Αριστερά: ο Κουροσάβα 27χρονος, το 1937

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΕΚΦΡΑΣΗ

Ο σκηνοθέτης επέστρεψε στις ιστορικές ταινίες το 1950 με το «Ρασομόν» («Rashomon»), έναν αριστουργηματικό αφηγηματικό κινηματογραφικό προβληματισμό επάνω στην αλήθεια και το ψέμα, ο οποίος του χάρισε το βραβείο Όσκαρ ξενόγλωσσης ταινίας και έκανε το όνομά του γνωστό σε όλον τον κόσμο.

Στις 20 ταινίες που έκτοτε ακολούθησαν, ο Κουροσάβα εστίασε στην Παράδοση και την πολύπαθη Ιστορία της πατρίδας του και παρουσίασε τις ιδιαίτερες κοινωνικές συνθήκες της μεσαιωνικής κυρίως εποχής της (ιδίως κατά τον ταραχώδη 16ο αιώνα), αν και παράλληλα πάντοτε τολμούσε να απλώνεται και σε επεξεργασία κορυφαίων έργων της ευρωπαϊκής Γραμματείας, με μεγαλύτερη προτίμηση στον κύκλο του Σαίξπηρ. Για τον Κουροσάβα, η Ιστορία, την οποία κατά κανόνα δεν μπορούμε να επηρεάσουμε, δεν αποτελεί μία αναπότρεπτη μοίρα, αλλά κίνητρο για μελέτη, στοχασμό και επανακαθορισμό της ζωής μας.


ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Το έργο του επηρέασε σημαντικά τον κινηματογράφο της Ευρώπης, ενώ από την πλευρά του μετέφερε αρκετά ευρωπαϊκά στοιχεία στον κινηματογράφο της χώρας του, ιδίως στην αντίληψη περί πολιτικής εξουσίας και Ιστορίας. Σπουδαιότερες ταινίες του θεωρούνται οι: «Το κρυμμένο φρούριο» («The Hidden Fortress», μία αλληγορία για την ανθρώπινη απληστία, 1958), «Οι 7 Σαμουράϊ» («The Seven Samurai», που αναδεικνύει την ηθική διάσταση της θυσίας, 1954), «Ο Θρόνος του Αίματος» («Throne of Blood», μία αλληγορία για την μανία για εξουσία και την αυτοκαταστροφική φύση του ανθρώπου, μεταφορά του σαιξπηρικού «Μάκβεθ» στον ιαπωνικό Μεσαίωνα, 1957), «Ρασομόν», «Καγκεμούσα» («Kagemusha» ή «Shadow Warrior», αφήγηση της εσωτερικής μάχης ενός άνδρα ενάντια στον εγωϊσμό και την αλαζονεία του, 1980), «Ραν» («Ran», μεταφορά του σαιξπηρικού «Βασιλιά Ληρ» στην ιαπωνική ιστορική πραγματικότητα, 1985), «Σαντζούρο» («Sanjuro», με θέμα έναν «ρονίν», δηλαδή αδέσποτο σαμουράϊ, 1962), «Γιοχίμπο» ή «Ο σωματοφύλακας» («Yojimbo», 1961), «Οι κακοί κοιμούνται ήσυχα» («The Bad Sleep Well», μία επίθεση στο ιαπωνικό οικονομικό «θαύμα» και το βαρύ πολιτισμικό τίμημά του, 1960) κ.ά. στις περισσότερες από τις οποίες πρωταγωνιστεί ο κορυφαίος ηθοποιός Τοσίρο Μιφούνε.


Βλάσης Γ. Ρασσιάς, 2007



ΕΡΓΑ ΤΟΥ:


1943, «Sanshiro Sugata», ή «Judo Saga»
1944, «The Most Beautiful»
1945, «Sanshiro Sugata 2» ή «Judo Saga 2»
1945, «The Men Who Tread on the Tiger's Tail»
1946, «No Regrets for Our Youth»
1947, «One Wonderful Sunday»
1948, «Drunken Angel»
1949, «The Quiet Duel»
1949, «Stray Dog»
1950, «Scandal»
1950, «Rashomon»
1951, «The Idiot»
1952, «To Live»
1954, «Seven Samurai»
1955, «I Live in Fear» ή «Record of a Living Being»
1957, «Throne of Blood» ή «Spider Web Castle»
1957, «The Lower Depths»
1958, «The Hidden Fortress»
1960, «The Bad Sleep Well»
1961, «Yojimbo» ή «The Bodyguard»
1962, «Sanjuro»
1963, «High and Low» ή «Heaven and Hell»
1965, «Red Beard»
1970, «Dodesukaden»
1975, «Dersu Uzala»
1980, «Kagemusha»
1985, «Ran»
1990, «Dreams» ή «Akira Kurosawa's Dreams»
1991, «Rhapsody in August»
1993, «Madadayo» ή «Not Yet»
2010 (μετά θάνατον, έκδοση για τα 100 χρόνια από την γέννησή του), «Gendai no Noh» ή «ModernNoh»

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Aldo Tassone, «Akira Kurosawa», εκδόσεις «Edilig», Paris, 1983
Kurosawa Akira, «Something like an Autobiography», εκδόσεις «Vintage Books», New York, 1983
Prince Stephen, «The Warrior’s camera», εκδόσεις «Princeton University Press», Princeton, 1999








ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" 

ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993) 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ