(Ένα διορατικό κείμενο του Κώστα Μανδηλά, που δημοσιεύθηκε στο τεύχος νο 5 της «Ανοιχτής Πόλης», το 1985, στηλιτεύοντας τον «πολιτιστικό» σαλτιμπαγκισμό συγκεκριμένων τότε κύκλων, το αποτέλεσμα του αποσυνθετικού και τυχοδιωκτικού έργου των οποίων «εισπράττουμε» όλοι επί των ημερών μας που ο πάλαι ποτέ, ρηχός έστω, ριζοσπαστισμός των νέων της χώρας μας έχει αντικατασταθεί από τον εκρηκτικό συνδυασμό μηδενισμού και βυζαντινής θεοδουλείας και δεισιδαιμονίας).     
 
 

Και στο τελευταίο χωριουδάκι στην Ελλάδα υπάρχει σήμερα (σημ. το κείμενο γράφτηκε πριν την γνωστή επέλαση του «πολιτιστικού» τομέα του Κ.Κ.Ε. που διέλυσε ή αδρανοποίησε την πλειοψηφία των συλλόγων) κι από ένας «πολιτιστικός σύλλογος», και λέω από ένας, μιας και σε μεγαλύτερες ίσως συγκεντρώσεις πληθυσμών υπάρχουν 2 και 3 και 4 πολλές φορές, ανάλογα με την πολιτική επιρροή που έχει το κάθε πολιτικό κόμμα. Γιατί, ας μη γελιόμαστε, η εικόνα των «υπεράνω πολιτικών συμφερόντων» που στην αρχή της εμφάνισής τους όλοι αυτοί οι σύλλογοι παρουσίαζαν, έχει εδώ και καιρό ξεθωριάσει, για να μην πούμε δηλαδή ανεπίστρεπτα χαθεί. 

Ο πολιτικός τους ρόλος στην διαμόρφωση της κοινής γνώμης και συνείδησης, ιδιαίτερα της νεολαίας, μέσα από μία οριοθετημένη ή, αν το προτιμάτε, «εγκεκριμένη» κουλτούρα, είναι πλέον γνωστός. Οι διάφορες μάχες που δίνουν άλλωστε τα πολιτικά κόμματα για τον έλεγχό τους, είναι αληθινά άνευ προηγουμένου. Παραγοντισμός, συμμαχίες, λυκοφιλίες, ίντριγκες και ένα σωρό άλλα τραγελαφικά ανάμεσα στους διάφορους «πολιτιστικούς» μονομάχους, σκιαγραφούν τόσο το τραγικό όσο και το αηδιαστικά γελοίο της όλης υπόθεσης. 

Πρωταγωνιστές σε αυτές τις «πολιτιστικές» ιστορίες καθημερινής ξεφτίλας διάφοροι νεαροί, σπουδαγμένοι δια χρημάτων μπαμπά στην πρωτεύουσα, που έχοντας μυθοποιήσει όλη εκείνη την μίζερη φοιτητική ζωή συν ένα σωρό σύνδρομα και απωθημένα, καθώς και με δηλώσεις τυφλής υπακοής στον (όποιον τους αναλογεί) Μεγάλο Αρχηγό, κατέρχονται στα πάτρια εδάφη και κρύβουν καλά κάτω από την «προοδευτική» μάσκα που φοράνε την εσώτερη λύσσα τους να επιτρέψουν επιτέλους και αυτοί στα μικροαστικά τους όνειρα να πάρουν μία κάποια εκδίκηση. Μαζική κουλτούρα προς γενική κατανάλωση, «για το πολιτιστικό επίπεδο του λαού», από την μία, σφαλιάρες και κλωτσιές έτσι και τολμήσεις να πεις εκεί κάτι το διαφορετικό (ή τέλος πάντων την γνώμη σου ρε αδερφέ…) από την άλλη. Και άντε μετά να τα βγάλεις πέρα με όλους εκείνους τους νεόκοπους σταυροφόρους του «πολιτισμού» αν καμμιά φορά «αποθρασυνθείς» λιγουλάκι και τολμήσεις να προτείνεις πράγματα που αντιβαίνουν στα παγιωμένα ήθη («εθ’ κι έθιμα») των αυτό-αποκαλούμενων «προοδευτικών» δυνάμεων !  

Είναι φως φανάρι ότι οι «πολιτιστικοί» αυτοί σύλλογοι, θεματοφύλακες της πιο σκοταδιστικής συντήρησης, από όπου κι αν προέρχεται αυτή, είτε από «δεξιά» είτε από «αριστερά», λειτουργούνε με τα διάφορα προ-κατ επιχειρήματά τους ως τροχοπέδη σε κάθε πραγματικά προοδευτική ιδέα και εν συνόλω στα μηνύματα των καιρών μας. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι όλοι αυτοί οι κύριοι προωθούνε συστηματικά για κατανάλωση στην απροστάτευτη νεολαία μία κουλτούρα που ανήκει σε κάποιους προγενέστερους καιρούς 2 και 3 και 4 και 5 δεκαετιών, για να μην προχωρήσουμε σε μεγαλύτερο βάθος. 

Με λίγα λόγια, για να τα πούμε λίγο πιο χύμα και τσουβαλάτα, το Κράτος, εκτός από την παρέμβασή του στην προσωπική μας ζωή με τους διάφορους κατασταλτικούς του μηχανισμούς, φροντίζει παράλληλα και για την απόλυτη πνευματική μας χειραγώγηση, χρησιμοποιώντας αυτή την πελώρια στρατιά που απαρτίζουνε οι περιγραφέντες πιο πάνω καραγκιόζηδες και οι «πολιτιστικοί» του σύλλογοι ως δούρειο ίππο.  Ή μήπως μας περνάνε για τόσο πολύ αφελείς (για να μην χρησιμοποιήσουμε καμμιά βαρύτερη φράση…), ώστε να μην μπορούμε να καταλάβουμε γιατί επιμένει το Κράτος να χρηματοδοτεί αφειδώς όλες αυτές τις «πολιτιστικές» δραστηριότητες; Η εξουσία παίζει το όμορφο παιχνίδι της σε πάρα - πάρα πολλά ταμπλώ. Άρα πρέπει να έχει πάντοτε και τον ανάλογο αριθμό άλλοθι, άσχετα αν σε τελευταία ανάλυση όσοι δεν σκύβουν το κεφάλι με τα λόγια («κουλτούρα» ενσωμάτωσης…) θα το σκύψουν αλλιώς… και άμα τους αρέσει ! 

Ας μην καμαρώνουνε λοιπόν σαν παγώνια οι διάφοροι ξενέρωτοι «διανοούμενοι» που ηγούνται όλων αυτών των «πολιτιστικών» μαγαζιών για το υποτίθεται… «αγαθό» έργο που τάχα παρέχουνε στην κοινωνία και ιδιαίτερα στην νεολαία… Οι χρυσές εποχές των μεταπολιτευτικών «επετείων» έχουν προ πολλού περάσει και μέρα με την μέρα γίνεται όλο και περισσότερο εμφανές το ύπουλο του σκοπού τους και η επικινδυνότητα της καλοδουλεμένης και καλομασημένης τροφής που επιμένουν να μας παρέχουνε. Και αν η δικιά μας φουρνιά δεν πρόλαβε να τους αφήσει μόνους τους με τις σφραγίδες τους και τα παγωμένα τους γραφεία, ευχόμαστε ολόψυχα αυτή την ανείπωτη χαρά στους επόμενους που έρχονται. 

Για ποια αλήθεια «πολιτιστική» δουλειά μας μιλάνε όλοι αυτοί οι κύριοι αλλά και το Κράτος που αφειδώς τους ταϊζει με τα λεφτά ΜΑΣ; Ποια είναι η λειτουργία των συλλόγων τους μέσα στην ελληνική κοινωνία… και, κυρίως, ποια είναι η λειτουργία των μαγαζιών τους μέσα σε αυτή την έρμη την νεολαία, την οποία εδώ και πάνω από μία δεκαετία έχουν «αναλάβει» να εκπολιτίσουν, και μάλιστα «εργολαβικά»; 

Η απάντηση σε αυτά τα ερωτήματα είναι αυτή η ίδια η νεολαία, η κατάσταση που αυτή η νεολαία βρίσκεται σήμερα. Και η απάντηση είναι ΔΥΣΑΡΕΣΤΗ. Αυτοί οι κύριοι με το Κράτος που τους επιδοτεί, είναι οι μοναδικοί υπεύθυνοι για το ότι σήμερα αποτελεί θλιβερή πραγματικότητα και λυπηρό γεγονός ότι στον τόπο μας αρχίζει να αποκτά ύπαρξη μία ήδη γερασμένη «νεολαία», τόσο πολύ τραγικά απολιτική, κρετίνικη, καταναλώτρια και παθητική, όσο ποτέ αλλοτε σε αυτόν τον ρημαδότοπο – επαρχία της σύγχρονης ζωής. Μία «νεολαία» που σύμφωνα με έγκυρη στατιστική έρευνα που πραγματοποίησε το Υφυπουργείο Νέας Γενιάς το 1984, αγαπάει τους… πολιτικάντηδες, τους… χωροφυλάκους, και τους… παπάδες ! Μία «νεολαία» που θεωρεί σαν πιο βασικό της πρόβλημα ζωής, σε ποσοστό πάνω από το 1/3 της, όχι την μόλυνση, την βία, την αλλοτρίωση, τον πόλεμο, τον πυρηνικό τρόμο κ.λπ., αλλά, απεναντίας, την… εθνική άμυνα και ασφάλεια (!) Μία «νεολαία»που θεωρεί δυστυχώς «διασκέδασή» της το κτηνώδικο και χοντροκομμένα καταναλωτίστικο περιβάλλον των fast-foodάδικων, των καφετεριών και των κλαμπς. Μία «νεολαία» που για πρώτη φορά στην Ιστορία διακηρύσσει ότι δεν έχει πια μήτε διαφωνίες, μήτε προστριβές με τους γονείς της, μία  «νεολαία», τέλος, που μονάχα το 1 / 10 του συνόλου της διαβάζει περισσότερα από 10 βιβλία τον χρόνο (και μάλιστα οποιαδήποτε βιβλία, συμπεριλαμβανομένων και των «σεξοπρακτόρικων» του Ζεράρ ντε Βιλιέ). 

Απελπισία λοιπόν και δεν συμμαζεύεται στον χώρο της νεολαίας (ή των… «νεολαίων», όπως εκείνοι οι κύριοι καθιέρωσαν…). Βέβαια οι νέοι έχουν οπωσδήποτε ανάγκη από κάποιους χώρους έκφρασςη και δημιουργίας. Αυτοί οι χώροι όμως πρέπει ν’ αποτελούνε οάσεις δημιουργικής ελευθερίας και όχι σκοτεινά κέντρα χειραγώγησης και πολιτικής ποδηγέτησης. Και τέτοιους χώρους δημιουργικής ελευθερίας δεν μπορούν να φτιάξουν μήτε το Κράτος, μήτε τα κόμματα, γιατί απλώς είναι γνωστό το πού όλοι αυτοί εστιάζουν το «ενδιαφέρον» τους. Αυτοί οι χώροι οφείλουν να φτιαχτούν ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΔΙΟΥΣ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ (σημ. όσοι αναζητούν ιδέες επ’ αυτού, ας ανατρέξουν στα σχετικά άρθρα που φιλοξένησε η «Ανοιχτή Πόλη» με τίτλο «Κέντρα Εναλλακτικής Κουλτούρας»). 

Εκείνο που πραγματικά λείπει από τις ζωές μας είναι η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και όχι τα «πολιτιστικά» πυροτεχνήματα κάθε είδους. Ας αντισταθούμε λοιπόν στον με το κιλό παρεχόμενο «πολιτισμό» της Εξουσίας, κι ας ψάξουμε για τον ΑΛΛΟΝ, τον δικό μας πολιτισμό, τον πολιτισμό που τόσο πολύ φοβούνται όλοι οι υπηρέτες της μήπως κάποτε ανακαλύψουμε.           

Κώστας Μανδηλάς 
 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" 

ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993) 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ