Αν στα πλαίσια της χριστιανικής ή εβραϊκής παράδοσης ένα άτομο διακηρύξει ότι είναι ένα και το αυτό με τον Θεό, θα του αποδοθεί το στίγμα του βλάσφημου (ανατρεπτικού) ή παράφρονα. Μία άμεση θρησκευτική εμπειρία αυτού του είδους, αποτελεί μία σαφή απειλή για τις εξουσιαστικές θρησκευτικές ιδέες. Η εβραιο – χριστιανική παράδοση, διατηρεί μια μοναρχική εικόνα του Θεού, και μονάρχες που εξουσιάζουν με την βία δεν φοβούνται τίποτε περισσότερο από την ανυποταξία. Η Εκκλησία λοιπόν πάντοτε έχει σταθεί εξαιρετικά καχύποπτη με τους μυστικιστές, επειδή φαίνεται να είναι ανυπότακτοι και να διεκδικούν ισότητα ή, ακόμη χειρότερα, ταυτότητα με τον Θεό. Γι’ αυτόν τον λόγο οι Ιωάννης Σκώτος Εριγένης και Μάϊστερ Έκχαρντ καταδικάστηκαν ως αιρετικοί, όπως επίσης οι Κουάκεροι αντιμετώπισαν μεγάλη αντίδραση λόγω του δόγματός τους περί Εσώτερου Φωτός, αλλά και της άρνησής τους να βγάζουν το καπέλο μέσα στις εκκλησίες ή στα δικαστήρια… 

Η μοναρχική εικόνα του Θεού, με την υποδηλούμενη αποστροφή της στην θρησκευτική ανυποταξία, εμπεριέχει μία μεγαλύτερη διεισδυτική επιβολή από αυτήν που ίσως πολλοί χριστιανοί θα παραδέχονταν. Οι θρόνοι των βασιλιάδων έχουν ακριβώς από πίσω τοίχους και όλοι όσοι παρουσιάζονται σε ακρόαση οφείλουν να υποκλιθούν μέχρι την γη  ή να γονατίσουν, διότι αυτές είναι δύο πολύ άβολες θέσεις για να επιχειρήσει κανείς μία αιφνίδια επίθεση. Πιθανόν οι χριστιανοί να μην αναλογίσθηκαν ποτέ πως όταν σχεδίαζαν μία εκκλησία στο ίδιο μοντέλο μίας βασιλικής Αυλής (εξ ού και ο όρος «Βασιλική») και τελούν τις εκκλησιαστικές τελετουργίες τους, υπονοούν ότι ο Θεός τους, όπως και ένας κοινός θνητός μονάρχης, φοβάται. Αυτό υποδηλώνεται επίσης στις απίθανες κολακείες των προσευχών: 

«Ώ Κύριε, ουράνιε Πατέρα μας, Μεγάλε και Ισχυρέ, Βασιλέα των βασιλέων μας, Κύριε των κυρίων μας, μοναδικές Αφέντη των ηγεμόνων… από τα βάθη της καρδιάς μας σε ικετεύουμε να δείξεις έλεος…» 

…Η βασιλική ιδέα περί Θεού, καθιστά ακατάληπτη για τους θρησκευτικούς όρους της Δύσης την ταυτότητα Εαυτού και Θεού ή Εαυτού και Σύμπαντος και αυτό επεκτείνεται και πέρα από τις στενά θρησκευτικές αντιλήψεις. Ο δυτικός επιστήμονας πιθανόν διαισθάνεται ορθολογιστικά την ιδέα οργανισμού – περιβάλλοντος, όμως συνήθως δεν την αισθάνεται ως αληθινή. Μέσα από μία πολιτισμική και κοινωνική προσαρμογή, έχει ήδη υπνωτισθεί να βιώνει τον εαυτό του ως ένα «εγώ», ως κάποιο απομονωμένο κέντρο συνείδησης και βούλησης, μέσα σε ένα δερμάτινο σακκί που αντιμετωπίζει έναν εξωτερικό και ξένον προς αυτό κόσμο. Λέμε «ήρθα σε αυτόν τον κόσμο», όμως δεν συνέβη ποτέ τίποτε τέτοιο. Ξεφυτρώσαμε από αυτόν όπως το φρούτο ξεφυτρώνει από το δέντρο. 
        
Μία τέτοια αντίληψη του σύμπαντος συγκρούεται τόσο με την ιδέα ενός μοναρχικού Θεού, όσο και με την άποψη περί ενός διαχωρισμένου «εγώ», καθώς επίσης και με την εγκόσμια αθεϊστική – αγνωστικιστική αντίληψη που απορρέει νοηματικά από την μυθολογία του επιστημονισμού του 19ου αιώνα. Σύμφωνα με αυτήν την αντίληψη, το σύμπαν είναι ένας μηχανισμός χωρίς νου και ο άνθρωπος ένα είδος τυχαίου μικροοργανισμού που κατακλύζει έναν μικροσκοπικό σφαιρικό σβόλο γης που κινείται γύρω από ένα ασήμαντο αστέρι στο εξωτερικό περιθώριο ενός από τους μικρότερους γαλαξίες. Αυτή η καθαρά υποτιμητική για τον άνθρωπο θεωρία είναι κοινότατη σε τέτοιου είδους ημιεπιστήμονες, όπως κοινωνιολόγους, ψυχολόγους και ψυχίατρους, που οι περισσότεροι από αυτούς εννοούν τον κόσμο ακόμα με όρους μηχανικής του Νιούτον και ποτέ τους δεν ήλθαν σε πραγματική επαφή με τις ιδέες των Αϊνστάϊν και Μπορ, Οππενχάϊμερ και Σρέντιγκερ. 

Για τον τυπικό θεσμικού τύπου ψυχίατρο, κάθε ασθενής που εμφανίζει τν παραμικρή ένδειξη μυστικιστικής ή άμεσης θρησκευτικής εμπειρίας, αυτομάτως χαρακτηρίζεται διαταραγμένη προσωπικότητα. Σε πλήρη συμφωνία ουσιαστικά με την οπτική της εβραιοχριστιανικής θρησκείας, αυτός είναι ένας αιρετικός ποτ πρέπει να επαναφερθεί με ηλεκτροσόκ, μία εκσυγχρονισμένη μορφή των παλαιών μεθόδων σύνθλιψης των δακτύλων ή του εξαρθρωτήρα. Και συμπίπτει επίσης να είναι αυτό ακριβώς το είδος ημιεπιστήμονα που, ως σύμβουλος κυβερνήσεων και κατασταλτικών μηχανισμών, υπηρετεί την αυταρχική πολιτική θέση σε ό,τι αφορά την χρήση των όποιων ψυχοδηλωτικών ουσιών.       

Allan Watts 

(από το 21ο τεύχος του περιοδικού «Ανοιχτή Πόλη», Φεβρουάριος 1990) 
 
 
 

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" 

ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993)