Ούρσουλα Λε Γκεν

(Ursula Kroeber Le Guin, Berkeley California, 21 Οκτωβρίου 1929 - )

Πολυγραφότατη, πολυδιάστατη και πολυβραβευμένη Αμερικανίδα ποιήτρια και συγγραφέας του χώρου της «Επιστημονικής Φαντασίας» αλλά και των παιδικών διηγημάτων.

ΠΡΩΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

Γεννήθηκε στο Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνιας από τον ανθρωπολόγο Άλφρεντ Κρέμπερ (Alfred L. Kroeber) και την συγγραφέα Θεοδώρα Κρέμπερ (Theodora Covel Brown Kracaw Kroeber), σπούδασε στο «Radcliffe College» και εν συνεχεία Φιλολογία (γαλλική και ιταλική αναγεννησιακή λογοτεχνία) στο «Πανεπιστήμιο Columbia». Το 1953 παντρεύτηκε στην Γαλλία τον ιστορικό Σαρλ Λε Γκεν (Charles A. Le Guin), που έγινε καθηγητής Γαλλικής Ιστορίας στο «Portland State College» του Όρεγκον και απέκτησε μαζί του 3 παιδιά.

«ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ» ΚΑΙ «ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ» ΦΑΝΤΑΣΙΑ

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 συνέγραψε περισσότερα από 100 διηγήματα (που εκδόθηκαν σε 8 τόμους), 3 συλλογές δοκιμίων, 5 ποιητικές συλλογές, 19 νουβέλες και 13 παιδικά βιβλία, αλλά είναι περισσότερο αναγνωρισμένη για τα έργα της στον τομέα της «Επιστημονικής» και «Μεσαιωνικής» Φαντασίας, όπου συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους σύγχρονους δημιουργούς (πιο γνωστά στην Ελλάδα είναι τα βιβλία της «Ο Αναρχικός των Δύο Κόσμων», Αθήνα, 1992 και «Το Αριστερό Χέρι του Σκοταδιού», Αθήνα, 1990, 1994). Το 1990 αιφνιδίασε το αναγνωστικό κοινό της όταν πρόσθεσε δίχως προειδοποίηση στην έως τότε τριλογία του «μαγικού» «κύκλου της Γαιοθάλασσας» («A Wizard of Earthsea», «The Tombs of Atuan» και «The FarthestShore», 1968 - 1972) το σκληρό «Τεχανού», όπου μέσα σε έναν άγριο κόσμο (αντανάκλαση του κόσμου του 1990 όταν συγκριθεί με την άμεσα μετα-χίπικη εποχή) οι πρωταγωνίστριες γυναίκες είναι υποχρεωμένες να μάχονται ακατάπαυστα μέχρι να δικαιωθούν.

Πέρα από το δικό της έργο, η Λε Γκεν (την οποία ο Ηarold Bloom έχει συμπεριλάβει στον κατάλογο των «κλασικών» αμερικανών συγγραφέων) βραβεύτηκε και για το μεταφραστικό της, όπως είναι η δική της απόδοση στο «Ταό Τε Τσινγκ» («Tao Te Ching», «Daodejing», που σημαίνει «Κανόνας του Δρόμου προς την Αρετή») του αρχαίου Κινέζου σοφού του 6ου προχριστιανικού αιώνα Λάο Τσε (Lao Tse, Lao Tzu), την οποία δούλεψε επί μία ολόκληρη 40ετία. Πέρα από τις πολλές βραβεύσεις της για συγκεκριμένα βιβλία της, η Λε Γκεν τελικά τιμήθηκε το 2003 και με το βραβείο «GrandMaster» των «Αμερικανών Συγγραφέων Επιστημονικής Φαντασίας» («Science Fiction and Fantasy Writers of America», SFWA).

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΠΟΛΙΤΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ

Επίκεντρο του άλλοτε αναρχικού και άλλοτε αμιγώς φεμινιστικού προβληματισμού της είναι η αλλοτρίωση, η καταπίεση, ο σεξισμός, αλλά και εν γένει η εκδήλωση της ανθρώπινης σεξουαλικότητας. Ο Αναρχισμός της είναι ιδιότυπος και βαθιά επηρεασμένος από τον Ταοϊσμό του Λάο Τσε («και οι δύο ταυτίζονται με πολλούς ενδιαφέροντες τρόπους, προσωπικά είμαι δε ταοϊστρια από τότε που έμαθα τι σημαίνει αυτό»).

Χρησιμοποιώντας, στα πλαίσια αυτού που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε «ήπια Επιστημονική Φαντασία», διάφορες φανταστικές «εξωγήϊνες» κουλτούρες σε άλλους πλανήτες ή μαγικούς κόσμους με δράκους και μάγισσες, η Λε Γκεν μεταφέρει, μέσα από τις δομές αλλά και τις αντιθέσεις τους, αρκετά και μάλιστα ισχυρά μηνύματα για την ανθρώπινη κοινωνική και πολιτική ζωή, δίνοντας μεγάλη έμφαση στις κοινωνικές επιστήμες, όπως την Ανθρωπολογία και την Κοινωνιολογία, καθώς και στα διάφορα πολιτικά συστήματα και ανθρώπινες συμπεριφορές: η αφήγηση λ.χ. στο «Ο Αναρχικός των Δύο Κόσμων» κινείται ανάμεσα στον πλανήτη Γιουράς και τον δορυφόρο του Ανάρες, όπου στον πρώτο επικρατούν θεσμοί καταπιεστικοί και βλαπτικοί, όπως αυτούς που γνωρίζουμε στον δικό μας πλανήτη, δηλαδή κράτη, κεφάλαιο, βιομηχανία, ενώ αντίθετα στον δεύτερο έχει πραγματωθεί η τέλεια αναρχική ουτοπία με ισότητα, άμεση δημοκρατία και κοινοκτημοσύνη.

Όμοια επίσης, στο «Αριστερό Χέρι του Σκοταδιού» αναλύονται οι δικοί μας, ανθρώπινοι, κυρίαρχοι σεξουαλικοί και μη ρόλοι, ταυτότητες και συμπεριφορές, μέσα από την παρουσίαση μιας φανταστικής ερμαφρόδιτης «εξωγήϊνης» φυλής στον κυριαρχούμενο από χειμώνα πλανήτη Γκέθεν, την οποία έχει επισκεφθεί κάποιος «απεσταλμένος της Κοινωνίας των Κόσμων»: καθώς το όποιο φύλο των κατοίκων του Γκέθεν συγκεκριμενοποιείται για ελάχιστες ημέρες κάθε μήνα, μόνο και μόνο για να αναπαραχθούν, δεν υπάρχουν καταπνιγμένες ερωτικές επιθυμίες και ορμές και κατά προέκταση ποτέ τους δεν έχουν γνωρίσει τον πόλεμο.


Η ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ

Στις 19 Νοεμβρίου 2014 η Ούρσουλα Λε Γκέν τιμήθηκε με το μετάλιο της «Εξέχουσας συνεισφοράς στα Αμερικανικά Γράμματα» του «Εθνικού Ιδρύματος Βιβλίου» («National Book Foundation»), και κατά την παραλαβή του δήλωσε τα ακόλουθα: «Τα βιβλία, ξέρετε, δεν είναι απλά εμπορεύματα. Το κίνητρο του κέρδους είναι συχνά σε αντιπαράθεση με τους στόχους της τέχνης. Νομίζω πως έρχονται σκληροί καιροί όπου θα θέλουμε να ακούσουμε τις φωνές συγγραφέων ικανών για εναλλακτικές προτάσεις απέναντι σε αυτό που ζούμε τώρα, ικανών να διακρίνουν μέσα από την χτυπημένη από τον φόβο και τις εμμονικές τεχνολογίες κοινωνία μας έναν άλλο τρόπο να υπάρχουμε, ικανών ακόμα και να φανταστούν πραγματικά πεδία ελπίδας. Θα χρειασθούμε συγγραφείς ικανούς να θυμηθούν την ελευθερία. Ποιητές, οραματιστές, ρεαλιστές μιας άλλης πραγματικότητας. Αυτή την στιγμή νομίζω πως χρειαζόμαστε συγγραφείς που γνωρίζουν την διαφορά ανάμεσα στην παραγωγή ενός αγοραίου εμπορεύματος και στην καλλιτεχνική δημιουργία. H ανάπτυξη του γραπτού υλικού έτσι ώστε να προσαρμόζεται στις στρατηγικές πωλήσεων προκειμένου να μεγιστοποιείται το κέρδος των εταιρειών και να καλύπτεται η διαφημιστική δαπάνη, δεν είναι υπεύθυνη στάση έκδοσης και συγγραφής… Κερδοσκόποι προσπαθούν να τιμωρήσουν εκδότες για απείθεια, ενώ συγγραφείς απειλούνται από εκδοτικές φετφά, και πολλοί από εμάς τους δημιουργούς, που γράφουμε και εκδίδουμε, τα αποδεχόμαστε αυτά και επιτρέπουμε στους κερδοσκόπους της αγοράς να μας πωλούν όπως τα αποσμητικά και να μας λένε τι να γράψουμε και τι να εκδώσουμε. Τα βιβλία όμως δεν είναι εμπορεύματα. Το κίνητρο του κέρδους μάλιστα είναι συχνά σε αντιπαράθεση με τους στόχους της τέχνης. Ζούμε βεβαίως στον καπιταλισμό και η εξουσία του μοιάζει αναπόφευκτη. Έτσι έμοιαζαν όμως και οι ελέω Θεού βασιλείες. Οι άνθρωποι μπορούν να αντισταθούν και να αλλάξουν κάθε ανθρώπινη εξουσία. Η αντίσταση και η αλλαγή συχνά ξεκινούν από την τέχνη και πολύ συχνά από την δική μας τέχνη, την τέχνη των λέξεων. Είχα μια μακρά και καλή πορεία, με καλή συντροφιά. Σήμερα βρίσκομαι στο τέλος της και δεν θέλω να δω την Αμερικανική λογοτεχνία να ξεπουλιέται. Εμείς που ζούμε από τη συγγραφή και την έκδοση βιβλίων θέλουμε και θα πρέπει να απαιτήσουμε το μερίδιό που δικαιωματικά μας αναλογεί από τα κέρδη, ωστόσο η πραγματική μας επιβράβευση δεν ακούει στο όνομα κέρδος, αλλά στο όνομα ελευθερία».
 
Βλάσης Γ. Ρασιάς, 2015



ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ (ενήμερη έως και το 2015):


Rocannon's World, 1966, διήγημα (στα ελληνικά «Ο Κόσμος του Ρακάνον», εκδόσεις «Κάκτος», 1978)
Planet of Exile, 1966, διήγημα, (στα ελληνικά «Ο Πλανήτης της Εξορίας», εκδόσεις «Κάκτος», 1977 και «Printa», 1994)
City of Illusions, 1967, διήγημα
A Wizard of Earthsea, 1968, κέρδισε το βραβείο «Horn Book Αward, 1968», διήγημα (στα ελληνικά «Ο Μάγος του Αρχιπελάγους», εκδόσεις «Όμμα», 1991 και εκδόσεις «Τρίτων», 1994)
The Left Hand of Darkness, 1969, κέρδισε τα βραβεία «Hugo 1970», «Nebula 1969» και «James Tiptree Jr Award 1995», διήγημα (στα ελληνικά «Το Αριστερό Χέρι του Σκοταδιού», εκδόσεις «Ωρόρα», 1990 και «Parsek», 1994)
The Lathe of Heaven, 1971, διήγημα
The Tombs of Atuan, 1971, διήγημα (στα ελληνικά «Οι τάφοι του Ατουάν», εκδόσεις «Όμμα», 1992 και «Τρίτων», 1994)
The Farthest Shore, 1972, κέρδισε το βραβείο «National Book Award», διήγημα (στα ελληνικά «Η πιο μακρινή ακτή», εκδόσεις «Όμμα», 1992 και «Τρίτων», 1994)
The Word for World is Forest, 1972, κέρδισε το βραβείο «Hugo 1973», διήγημα (στα ελληνικά «Η Λέξη για τον Κόσμο είναι Δάσος», εκδόσεις «Ars Longa / Nemo», 1989)
The Dispossessed: An Ambiguous Utopia, 1974, κέρδισε τα βραβεία «Locus Poll AwardPrometheus Award 1993» και «Nebula 1974», διήγημα (στα ελληνικά «Ο Αναρχικός των Δύο Κόσμων», εκδόσεις «Parsek», 1992) 1975
Wild Angels, 1975, ποίηση
The Wind's Twelve Quarters, 1975, συλλογή διηγημάτων
Orsinian Tales, 1976, συλλογή διηγημάτων
The Eye of the Heron, 1978, διήγημα (στα ελληνικά «Το Μάτι του Ερωδιού», εκδόσεις «Parsek», 1999)
Malafrena, 1979, διήγημα
The Language of the Night, 1979, δοκίμιο
The Beginning Place, 1980, διήγημα
Hard Words and Other Poems, 1981, ποίηση
The Compass Rose, 1982, συλλογή διηγημάτων
Always Coming Home, 1985, διήγημα
Buffalo Gals, and Other Animal Presences, 1987, συλλογή διηγημάτων
Tales of the Catwings, 1988, παιδική λογοτεχνία (στα ελληνικά «Οι Φτερόγατες», εκδόσεις «Σμίλη», 1999)
Wild Oats and Fireweed, 1988, ποίηση
Dancing at the Edge of the World, 1989, δοκίμιο
Catwings Return, 1989, παιδική λογοτεχνία (στα ελληνικά «Οι Φτερόγατες Επιστρέφουν», εκδόσεις «Σμίλη», 1999)
Tehanu: The Last Book of Earthsea, 1990, κέρδισε τα βραβεία «Nebula 1990» και «LocusPoll Award 1991», διήγημα (στα ελληνικά «Τεχανού», εκδόσεις «Τρίτων», 1994)
Searoad, 1991, συλλογή διηγημάτων
Wonderful Alexander and the Catwings, 1994, παιδική λογοτεχνία (στα ελληνικά «Ο Υπέροχος Αλέξανδρος και οι Φτερόγατες», εκδόσεις «Σμίλη», 1999)
A Fisherman of the Inland Sea, 1994, συλλογή διηγημάτων
Going Out with Peacocks and Other Poems, 1994, ποίηση
Forgiveness Day, 1994, κέρδισε τα βραβεία «Asimov's Readers' Poll 1995», «Locus PollAward 1995» και «Sturgeon Award 1995», διήγημα (στα ελληνικά «Η Μέρα τηςΣυγχώρεσης», εκδόσεις «Πάρα Πέντε / In Orbit», 1996)
Four Ways to Forgiveness, 1995, διήγημα
Worlds of Exile and Illusion, 1996, διήγημα
Unlocking the Air and Other Stories, 1996, συλλογή διηγημάτων
Steering the Craft: Exercises and Discussions on Story Writing for the Lone Mariner and the Mutinous Crew, 1998, δοκίμιο
Sixty Odd: New Poems, 1999, ποίηση
Jane on her Own, 1999, παιδική λογοτεχνία
The Telling, 2000, κέρδισε το βραβείο «Endeavour», διήγημα
The Other Wind, 2001, διήγημα
Tales from Earthsea, 2001, διήγημα (στα ελληνικά «Ιστορίες από την Γαιοθάλασσα», εκδόσεις «Τρίτων», 2002)
The Birthday of the World, 2002, συλλογή διηγημάτων
Changing Planes, 2003, συλλογή διηγημάτων
The Wave in the Mind, 2004, δοκίμιο
Gifts, 2004 και 2006, παιδική λογοτεχνία, «Βραβείο Λογοτεχνίας για παιδιά» 2005
Incredible Good Fortune, 2006, ποίηση
Voices, 2006, παιδική λογοτεχνία
Incredible Good Fortune, 2006, ποίηση
Powers, 2007, παιδική λογοτεχνία, βραβείο «Nebula» 2008
Lavinia, 2008, διήγημα, βραβείο «Locus Award» 2009
Cat Dreams, 2009, παιδική λογοτεχνία
Cheek by Jowl, 2009, δοκίμιο, βραβείο «Locus Award» 2010
Out Here: Poems and Images from Steens Mountain Country (με τον Roger Dorband), 2010, ποίηση
The Wild Girls, 2011, διήγημα
The Unreal and the Real: Selected Stories Volume 1: Where on Earth, 2012, διηγήματα
The Unreal and the Real: Selected Stories Volume 2: Outer Space, Inner Lands, 2012, διηγήματα
Finding My Elegy: New and Selected Poems, 2012, ποίηση
The Daughter of Odren, 2014, διήγημα
Steering the Craft: A 21st-Century Guide to Sailing the Sea of Story, 2015, δοκίμιο


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Bratman S. David, «Ursula K. Le Guin: A Primary Bibliography», 1995

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΕ: 

ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΣΥΓΓΡΑΦΕΣ ΓΙΑ ΕΛΕΥΘΕΡΕΣ ΨΥΧΕΣ 

ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" 

ΚΕΙΜΕΝΑ, ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ, ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ 

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΑΝΟΙΧΤΗ ΠΟΛΗ" (1980 - 1993) 

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ